Slaap en de sociale jetlag
Heb jij vaak een vermoeid gevoel gedurende de dag? Grote kans dat je in een sociale jetlag zit.
Onze hersenen zijn metabool zeer actief, het brein gebruikt ongeveer 20 procent van het totaal energiegebruik in rust. Tijdens het slapen neemt die niet af, en met de REM-slaap neemt het zelfs toe. Dit heeft geen effect op het totale rustmetabolisme, omdat de spieren in complete rust zijn en dit elkaar opheft.
Hierdoor produceren de hersenen veel afval. Dit wordt afgevoerd tijdens het slapen. De hersencellen krimpen en er wordt een afvoersysteem uitgerold, het glymfatisch systeem. Dit is recentelijk ontdekt en zou wel eens de primaire reden kunnen zijn waarom we moeten slapen [Louveau A 2015].
Heb jij ook een slaapschuld?
We kunnen dus stellen dat slapen erg belangrijk is. Toch heeft het merendeel van de Nederlanders een slaapschuld.
Er zijn mensen die beter functioneren als zij vroeg naar bed gaan en vroeg opstaan. Deze strijders worden ook wel ochtendmensen genoemd en dit lijkt een sterk genetisch component te hebben. Anderen hebben een tegenovergesteld patroon, dit zijn de avondmensen.
Ochtend- of avondmens?
Ik ben een avondmens, wil je weten wat jij bent?
Je kunt bepalen middels de middenslaaptijd of je een ochtend of avondmens bent.
Op dagen die je vrij bent en op natuurlijke wijze kunt slapen en wakker worden, neem je de slaaptijd. Deze deel je door twee, wat een middenslaaptijd oplevert.
Voorbeeld: je gaat 22:00 uur slapen en je wordt 06:00 wakker. Je slaapt in totaal acht uur, deze deel je door twee en tel je bij de 22:00 uur op (=02:00 uur s ‘nachts). Is deze middenslaaptijd voor 02:00 uur ’s nachts, dan hebben we te maken met ochtendmensen, terwijl een middenslaaptijd na 04:00 uur ‘s nachts toebedeeld wordt aan avondmensen.
Avondmensen zijn doorgaans flexibeler, maar leven vanwege de maatschappelijke verplichtingen wel constant in een sociale jetlag
(Yu JH 2015).
Naar schatting behoort 25% tot de groep ochtendmensen, 25% tot de groep avondmensen. Het restant zit er letterlijk tussen in. (Paine SJ 2006). Avondmensen zullen powernaps moeten doen om goed te kunnen functioneren.
Never give up on your dreams, keep on sleeping.